سیستوسکوپی چیست؟
سیستوسکوپی، ترکیبی از سیستو و اسکوپی، اسکوپی یعنی بررسی با دوربین و سیستو هم به معنای مثانه است. پس معنی لغوی این روش دیدن مثانه با دوربین می باشد. اورولوژیست‌ها از سیستوسکوپی برای تشخیص مشکلات دستگاه ادراری استفاده می‌کنند. سیستوسکوپ یک لوله نازک است که انتهایش یک دوربین و منبع نوری دارد. در طی سیستوسکوپی، پزشک این لوله را از طریق مجرای ادرار وارد مثانه می‌کند تا بتواند داخل مثانه شما را به تصویر بکشد. تصاویر بزرگ‌نمایی شده از دوربین روی صفحه‌ای نمایش داده می‌شوند که پزشک می‌تواند آنها را ببیند.
چه کسانی به سیستوسکوپی نیاز دارند؟
متخصص اورولوژیست ممکن است سیستوسکوپی را در صورت تجربه موارد زیر توصیه کند:
- مشکلات کنترل مثانه مانند احتباس ادرار (ناتوانی در تخلیه کامل مثانه) یا بی اختیاری (ناتوانی در کنترل جریان ادرار)
- درد به هنگام ادرار
- ادرار دردناک (دیسوریا)
- وجود خون در ادرار
- سنگ مثانه
- عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری (UTIs)
- افراد با تومورهای سرطانی یا غیر سرطانی
سیستوسکوپی برای تشخیص چه بیماری‌هایی انجام می‌شود؟
بیماری‌هایی که با سیستوسکوپی تشخیص داده می‌شود عبارت‌اند از:
- سنگ مثانه و التهاب مثانه
- بزرگ شدن پروستات (هیپرپلازی خوش‌خیم پروستات)
- سرطان مثانه یا سرطان مجرای ادرار
- مشکلات کنترل مثانه
- تنگی مجرای ادرار و فیستول ادرار
- تشخیص و نمونه برداری از تومورهای کوچک
کاربرد سیستوسکوپی برای درمان
پزشک شما همچنین ممکن است از سیستوسکوپی برای درمان موارد زیر استفاده کند:
- از حالب‌ها (مجرایی که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه می‌برند) نمونه ادرار بگیرید.
- استنت حالب (لوله کوچکی که حالب را باز نگه می‌دارد) که در طی یک روش قبلی قرار داده شده را بردارید.
- برای جلوگیری از نشت ادرار دارو تزریق می‌شود.
- برای یک روش اشعه ایکس که جریان ادرار را ردیابی می‌کند، تزریق انجام می‌شود.
- سنگ مثانه، بافت غیر طبیعی، پولیپ یا تومور را بردارید.
- قطعات کوچکی از بافت مثانه یا مجرای ادرار را برای نمونه برداری (بیوپسی) برداشته و برای بررسی به آزمایشگاه می‌فرستد.
کاربرد سیستوسکوپی برای درمان
قبل از اقدام به آزمایش سیستوسکوپی باید موارد زیر را به پزشک خود اطلاع بدهید:
- در صورتی که به هر نوع دارو از جمله داروهای بیهوشی حساسیت دارید.
- در صورتی که مشکلات خونریزی دارید یا داروهای رقیق کننده خون از قبیل آسپرین و وارفارین (کومادین) مصرف می‌کنید.
- در صورتی که باردار هستید یا احتمال می‌دهید که باردار باشید.
بیهوشی مورد استفاده برای این آزمایش می‌تواند از نوع بی‌حسی موضعی، بی‌حسی نخاعی و یا بیهوشی عمومی باشد؛ بنابراین از پزشک خود بپرسید که کدام روش برای شما بهتر است. دستورات پزشک در مورد زمان توقف غذا خوردن و نوشیدن مایعات را به طور دقیق رعایت کنید. زیرا در غیر این صورت ممکن است نوبت آزمایش سیستوسکوپی شما لغو شود.
اگر پزشک داروی خاصی را برای روز آزمایش شما تجویز کرده است، آن را فقط همراه با یک جرعه آب بخورید. مثانه خود را قبل از شروع آزمایش خالی کنید. ممکن است برای جلوگیری از عفونت مجرای ادرار که می‌تواند به علت این آزمایش در شما به وجود بیاید، یک داروی مناسب به شما داده شود.
نحوه انجام سیستوسکوپی
برای انجام این آزمایش، شما باید تمام یا اغلب لباس‌های خود را در بیاورید و یک کاور پارچه‌ای بپوشید. در حدود نیم ساعت قبل از شروع آزمایش یک داروی آرام‌بخش به شما داده می‌شود تا به راحتی بیشتر شما در حین آزمایش کمک کند. یک سوزن داخل وریدی (IV) نیز ممکن است در یکی از رگ‌های دست شما گذاشته شود تا از طریق آن بتوان داروها و مایعات مورد نیاز را به شما تزریق کرد. شما روی یک تخت به حالت طاق باز می‌خوابید و زانوها را خم می‌کنید و پاها را با فاصله از هم می‌گذارید. پاها یا کشاله ران شما ممکن است به وسیله رکاب‌های مخصوصی بسته شود. ناحیه تناسلی شما با یک محلول ضدعفونی‌کننده تمیز می‌شود و روی ناف و کشاله ران پاهای شما نیز با یک پارچه استریل پوشانده می‌شود.
نحوه انجام سیستوسکوپی
برای انجام این آزمایش، شما باید تمام یا اغلب لباس‌های خود را در بیاورید و یک کاور پارچه‌ای بپوشید. در حدود نیم ساعت قبل از شروع آزمایش یک داروی آرام‌بخش به شما داده می‌شود تا به راحتی بیشتر شما در حین آزمایش کمک کند. یک سوزن داخل وریدی (IV) نیز ممکن است در یکی از رگ‌های دست شما گذاشته شود تا از طریق آن بتوان داروها و مایعات مورد نیاز را به شما تزریق کرد. شما روی یک تخت به حالت طاق باز می‌خوابید و زانوها را خم می‌کنید و پاها را با فاصله از هم می‌گذارید. پاها یا کشاله ران شما ممکن است به وسیله رکاب‌های مخصوصی بسته شود. ناحیه تناسلی شما با یک محلول ضدعفونی‌کننده تمیز می‌شود و روی ناف و کشاله ران پاهای شما نیز با یک پارچه استریل پوشانده می‌شود.
بهبودی پس از سیستوسکوپی
به خودتان زمان استراحت بدهید. مایعات زیاد بنوشید و نزدیک توالت بمانید. نگه داشتن یک پارچه مرطوب و گرم روی مجرای ادرار می‌تواند به تسکین هر گونه دردی کمک کند. اگر پزشک به شما اجازه داد، از داروهای مسکن مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید.
اگر به شما بیهوشی عمومی داده شد، از کسی بخواهید که پیش شما بماند. بعد از عمل ممکن است احساس خواب آلودگی یا سرگیجه داشته باشید. در بقیه روز الکل ننوشید، رانندگی نکنید یا با دستگاه یا ماشین آلات پیچیده کار نکنید.
اگر بیوپسی انجام شده باشد، برای بهبودی به زمان نیاز دارید. تا دو هفته آینده از انجام کارهای سنگین خودداری کنید. از پزشک خود بپرسید که چه زمانی برای برقراری رابطه جنسی بی خطر است.
سیستوسکوپی یک عمل تشخیصی است که به متخصص اورولوژیست کمک می‌کند تا مثانه و لوله‌ای که جریان ادرار را از بدن خارج می‌کند مورد آزمایش قرار دهد. این فرایند یکی از مهم‌ترین اقدامات برای انجام آزمایش‌ها، جراحی‌ها و درمان‌های مربوط به مثانه است. معمولاً نتایج حاصل از سیستوسکوپی در همان جلسه توسط متخصص به بیمار اعلام و بر اساس آن فرآیند درمانی آغاز می‌شود. در پاره‌ای از موارد که پزشک تشخیص می‌دهد نیاز به نمونه‌گیری و تست بیوپسی نیز وجود دارد، لازم است که فرآیند بررسی‌های آزمایشگاهی نیز روی نمونه گرفته شده انجام شود و پس از آن نظر قطعی متخصص در این باره با بیمار مطرح می‌شود.
